Daarvoor klopte Adjan begin 2023 aan bij Bunt Groep. Grow! zocht hem op, in Utrecht, voor een terugblik op dat coachingstraject.

 

‘Kregen ons werk niet meer af’

‘Klop, klop, klop’, klinkt er in de verte in de verder stille spreekkamer van Elbertse & Van Vulpen Orgelmakers. Na een hartelijke ontvangst moet Adjan ‘nog even snel iets afronden’, waardoor de zachte, ritmische klopgeluiden vanuit de orgelmakerij te horen zijn. Even later, als het interview eenmaal gestart is, zullen ze naar de verre achtergrond verdwijnen, dankzij een bevlogen vertellende directeur. Omgeven door orgels (ja, ook in de spreekkamer), talloze detailschetsen (aan de wand) en in een milde geur van hout, doet hij zijn verhaal.

 

Adjan (34 jaar, voorzichtig doorbrekend baardje, expressief gezicht, waarin ogen gaan glanzen als het over orgels gaat): ‘Kort nadat ik in 2017 directeur-eigenaar was geworden, overleed in 2020 plotseling een belangrijke medewerker. Er volgde een moeilijke periode. En, we kregen ons werk niet meer af.’

Toch nam de jonge directeur niet veel later, in 2022, het ingrijpende besluit om te gaan fuseren met Elbertse Orgelbouw. Een keuze met verregaande consequenties, zo bleek. ‘Ik genoot ontzettend van dat overnameproces, maar toen de handtekening er stond, dacht ik: oef, nu betreft het wel twee bedrijven! Ik besefte: ik heb hulp nodig.’

‘Want’, zo legt hij uit, ‘ik ben geen professionele ondernemer, maar een ondernemende professional. Ik ben liever orgelmaker dan ondernemer, dat is m’n valkuil, dat kan ontzettend mislopen.’

 

‘Waarom zouden adviezen bij offertes altijd gratis zijn?’

Al snel stuitte de Bunt Groep-coach op een van de gevolgen hiervan: bij offertes lag het accent meer op vakkennis dan op de financiën. ‘Bij het maken van offertes zijn we eerst altijd uren bezig met het bedenken van een plan van aanpak, ook noteren we adviezen en pas na al die uren komen dan de getallen’, licht Adjan toe. ‘Ondanks de vele geïnvesteerde uren, maakten we de offertes inclusief de plannen en adviezen altijd gratis.’

Tot dit voorjaar.

‘De coach vroeg me: “Waarom zouden de adviezen bij deze offertes altijd gratis zijn?” Ze legde uit, dat onze kennis van toegevoegde waarde is. Daar mochten we meer voor gaan staan, ook als een vorm van ambachtstrots.’

Hoewel haar punt duidelijk was, vroeg dit lef, daar dergelijke betalingen binnen de orgelbranche not done waren. Glimlachend: ‘Toch blijken er nu best veel opdrachtgevers bereid te zijn, om hiervoor te betalen.’

 

Wapenen tegen mannen met een sterke mening

Zoals uit de offertetrajecten blijkt, vormen orgelrestauraties complexe projecten. Bovendien zijn er veel mensen bij betrokken, veelal kerkbesturen. Deze bestaan niet zelden uit mannen met een sterke mening. De jonge directeur, 27 was hij toen hij startte in die functie, moest zich daartegen leren wapenen.

Daarmee geconfronteerd, valt hij even stil, zucht, veegt z’n werkhand door het haar, maar reageert: ‘Op basis van mijn vakkennis was ik het inhoudelijk lang niet altijd eens met de restauratieplannen die er lagen. Ik raakte dan gefrustreerd, want ik wist dat het zoveel beter zou kunnen. Tegelijkertijd wilde ik geen opdrachten verspelen.’

De coach bood gelukkig soelaas. ‘”Communiceer direct aan het begin, dat dit plan volgens jou niet gaat werken. Jullie bedrijfsnaam komt op het orgel, dan mag het ook op jullie voorwaarden”, stelde ze. Ik paste het in de eerstvolgende situatie altoe.’

Het werkte meteen.

‘Inmiddels heb ik het vaker gedaan. Het fijne is, dat je bij een positieve uitkomst van zo’n gesprek, direct op dezelfde golflengte zit. Ja, Bunt Groep leerde me concrete praktische lessen, waar ik steeds weer op teruggrijp.’

 

Meer tijd om werk binnen te halen

De coaching bracht hem ook rust. In zijn hoofd (‘M’n vrouw merkt het ook!’) en in zijn werk. Zo tipte de coach hem om een secretaresse aan te nemen, voor de regeldingen. Zo geadviseerd, zo gedaan. ‘Ik heb nu meer tijd om een leuk plan voor een klant concreet uit te tekenen en om zo werk binnen te halen.’

 

Tot slot, wat adviseer je collega-ondernemers, die ook vooral vakman zijn?

‘Begin direct met Bunt Groep! Wacht niet, ik had het gelijk moeten doen.’

HET BEDRIJF

ELBERTSE & VAN VULPEN ORGELMAKERS

 

‘Als je uitgedaagd wilt worden, niet zomaar een orgel wilt, je klanken wilt horen zoals je ze nog nooit hebt gehoord, dan kunnen wij je van dienst zijn’, aldus Adjan Smitsman uitnodigend.

 

Zijn onderneming restaureert, onderhoudt en bouwt orgels in Noordwest-Europa. Vooral in opdracht van kerken. Begin dit jaar fuseerden Elbertse Orgelmakers (sinds 1918, geworteld in romantische orgeltraditie) en Gebroeders Van Vulpen (sinds 1940, groot geworden in de neobarok).

 

Eerder, in 2018, leverde Elbertse Orgelmakers aan het Orgelpark in Amsterdam een zogenaamd hyperorgel. Bij die orgels ligt volgens Adjan de toekomst van zijn onderneming. ‘De bediening van deze orgels is hypermodern, iedere pijp kan afzonderlijk worden aangestuurd. In 2017 was deze orgelontwikkeling compleet nieuw en een groot internationaal succes!’

 

Orgel van Jan Zwart

Toch renoveert zijn orgelmakerij momenteel een historisch orgel in de Eusebiuskerk in Arnhem. Stralend: ‘Maar ja, dat is het orgel van “vader Zwart” (organist Jan Zwart - red.). Wil je dat even noemen in het artikel?’