Probeer je je eens voor de geest te halen dat iemand kritiek op je had. Doe je best eens om de gebeurtenis terug te halen hoe het verder ging toen je de kritiek te horen kreeg. Hoe reageerde je op kritiek? Wat zei je precies tegen die persoon? Kritiek kan hard aankomen en kritiek goed ontvangen is best lastig. Onverwacht wordt er een pijnpunt aangeraakt, alsof iemand op de pijnknop duwt. En als door een wesp gestoken zet je de tegenaanval in. Hoe kan het dat je reactie zo moeilijk te sturen is en wat kun je hier aan doen?
Je onderbewustzijn stuurt je veel meer aan dan je denkt. Al vanaf jonge leeftijd krijg je te maken met teleurstellingen, kritiek en tegenvallers. Die doen pijn. Je hebt geleerd om zo te reageren dat het jouw het minst pijn doet. De pijn, gevoelens en je reacties erop, worden als ervaringen opgeslagen in je onderbewustzijn. Je huidige reacties zijn patronen die zijn ontstaan uit het verleden. Hierdoor ga je dus direct in actie of trek je jezelf terug. Op deze manier bescherm je jezelf tegen de pijn.
Waar heb je invloed op? De teleurstellende mededeling is dat je géén directe invloed hebt op de patronen die gevormd zijn in het verleden. Het goede nieuws is dat je wel je kijk op de situatie van nu kunt veranderen. Wanneer je met een meer neutrale blik naar de kritiek kunt kijken en interpreteren, is je emotie ook neutraler. En minder pijnlijk. En komt je reactie beter onder controle.
Ga eens terug naar wat ik je in de eerste alinea vroeg: haal een recente gebeurtenis voor de geest waarin je kritiek kreeg en haal terug hoe het verder ging toen je het hoorde en hoe je daarop reageerde. Ga nu eens na voor jezelf: hoe reageer je vaker op kritiek? Wat doe jij automatisch als je kritiek krijgt? Als je het patroon herkent, kan je bewust worden van de stappen die je kunt zetten. Je automatische primaire reactie is meestal niet zo effectief en geeft je niet het gevoel dat je zelfsturing houdt op je communicatie.
Neem 3 situaties waarin je kritiek kreeg. Wat gebeurde er aan de binnenkant? Schoot je in de overtuiging ‘zie je wel, ik ben weer de gebeten hond, ze moeten me altijd hebben’ of ‘zie je wel, ik kan dit niet’. Ga na welke ‘pijnlijke’ overtuiging jij koppelt aan kritiek. Neem nu nog eens de situatie erbij waarin je kritiek kreeg. Probeer de situatie als een losstaand feit te zien. Ook al lijkt een situatie gevoelsmatig op alle andere situaties, het feit is dat iedere situatie op zichzelf staat en als zodanig ook benaderd dient te worden: onderzoekend en nieuwsgierig naar de feiten en omstandigheden. En dus niet als een repeterend negatief patroon.
Iedereen heeft een eigen beleving van een situatie. Daaruit volgt dat jouw waarheid niet dé waarheid is en die van de ander ook niet. Iedereen beleeft de wereld op zijn eigen manier en geeft daar dus ook betekenis aan. Het kan heel goed dat je bij nader inzien je niet kunt vinden in wat de ander zegt. Waarbij dus jouw waarheid en die van de ander over de situatie heel verschillend kan zijn, vanwege het verschil in beleving. Kritiek is vaak niet persoonlijk bedoeld!
Ook met deze bewustwording versterk je je regie over je eigen handelen en gedrag.
Maak serieus werk van je leiderschap. Want je kunt pas leiding geven aan anderen als je leiding kunt geven aan jezelf, aldus management hoogleraar Peter Drucker.
Of je nu leidinggevende, eigenaar of ondernemer bent, als je de zaag niet scherp houdt, hoe kan je dan zelf effectief blijven? Besteed dan nu tijd en energie aan jezelf en schrijf je in voor onze prachtige training Persoonlijk Leiderschap.
Twijfel je nog? Schrijf je dan zeker in! Want twijfel is het begin van wijsheid.
drs. Bertha van Maaswaal, trainer/coach