Bedrijf overdragen; klaar voor de start?

Vanuit vier verschillende perspectieven benaderen wij de vraag of je klaar bent om je bedrijf over te dragen:

 

1. Is de overdrager er klaar voor? 

• • Heeft de overdrager de stappen voor een geleidelijke afbouw van de taken en verantwoordelijkheden op papier gezet? Het is verstandig om taken en verantwoordelijkheden stapsgewijs over te dragen en hier van tevoren over na te denken. Zo voorkom je dat de overdracht als een complete schok zal voelen.
  • Heeft de overdrager zicht op de huidige en toekomstige financiële situatie en wat dit betekent voor de overdracht? Het is belangrijk om na te gaan of je financieel nog afhankelijk bent van het bedrijf en wat dit zou kunnen betekenen voor de wijze en snelheid van overdracht. Zo maakt het een groot verschil of de schaapjes lang en breed op het droge zijn of dat het bedrijf het pensioen betreft.
  • Heeft de overdrager concrete ideeën over wat deze na de overdracht gaat doen en is de omgeving hiervan op de hoogte? De één zal het bedrijf eenvoudiger kunnen loslaten en heeft snel nieuwe doelen ontdekt, terwijl de ander het moeilijk zal accepteren dat de leiding uit handen wordt genomen. Denk hier van tevoren goed over na en bedenk nieuwe uitdagingen of initiatieven, bijvoorbeeld een adviseursrol of vrijwilligerswerk.

 

2. Is het bedrijf er klaar voor?

• • Is het bedrijf in staat om zonder de overdrager de bedrijfsactiviteiten voort te zetten? We maken situaties mee waarbij de ondernemer het bedrijf is en het bedrijf de ondernemer. Deze afhankelijkheid kan het bedrijf kwetsbaar maken voor een eventuele overdracht. Het is belangrijk dat de overdrager en de opvolger hiervan bewust zijn en zich hier op voorbereiden.
  • Is er een toekomstplan opgesteld met een duidelijke missie, visie en strategie? De volgende generatie heeft ongetwijfeld ideeën over de toekomst van het bedrijf. Laat ze hier – stap voor stap – zelf mee aan de slag gaan om de onderneming en de realiteit van het ondernemerschap te ontdekken.
  • Is bekend wie van het stokje van de overdrager gaat overnemen en zijn de medewerkers, klanten en zakenpartners hiervan op de hoogte en/of in betrokken? Zorg ervoor dat dit duidelijk is en ga van tevoren na hoe wordt de opvolger door hen zal worden ontvangen. Dit voorkomt verassingen en zorgt voor rust en perspectief.
  • Zijn de nodige juridische voorbereidingen getroffen en is de structuur op orde? Voorkom dat er teveel kapiteins varen op één schip en zorg ervoor dat het schip bestuurbaar blijft. En heeft u een vloot? Dan is bovenstaande des te meer belangrijk.

 

3. Is de familie er klaar voor?

• • Is voor de familie bekend hoe de overdracht van leiding, eigendom en zeggenschap plaats gaat vinden en is de familie hierin betrokken? Het is belangrijk dat er afspraken zijn gemaakt als het bedrijf door de familie wordt voorgezet en dat zij hierin zijn gekend. In het bijzonder bij pijnlijke gebeurtenissen zoals overlijden, arbeidsongeschiktheid, stoppen met werken en een echtscheiding zijn duidelijke en gezamenlijk gedragen afspraken essentieel. Een familiestatuut biedt hierin uitkomst.
  • Wat is het doel van de familie met het bedrijf? Familieleden kunnen verschillende doelen hebben met het bedrijf en de opvolging. Het is belangrijk dat deze verschillende doelen bespreekbaar zijn gemaakt zodat men op de langere termijn niet voor verassingen komt te staan.
  • Hoe houden we de familie betrokken bij het bedrijf? Een familieraad of familiebijeenkomst is bij uitstek hét middel om iedereen bij het familiebedrijf te betrekken, waaronder diegenen die er (nog) niet werken. Het is namelijk een laagdrempelige manier om iedereen gelijktijdig op de hoogte te brengen van ontwikkelingen in het familiebedrijf, om de kinderen (nader) kennis te laten maken met het ondernemerschap en om hun onderlinge relatie verder te versterken.

 

4. Zijn de opvolgers er klaar voor?

• • Weet de opvolger aan welk avontuur deze begint? Het is belangrijk dat de opvolger goed weet waar deze aan begint. Het bijwonen van seminars over bedrijfsopvolging en gesprekken voeren met een specialist helpen de opvolger hierin op weg.
  • Is de opvolger er klaar voor om van de overdrager het stokje over te nemen? Zet als opvolger de stappen voor de overname van taken en verantwoordelijkheden op papier en stel hier een duidelijk plan voor op. Zo voorkom je verassingen.
  • Is het voor de opvolger bekend waar de sterke en ontwikkelpunten liggen? Een ontwikkelassessment geeft hierin duidelijkheid. Zijn het de leidinggevende vaardigheden die nog ontwikkeld moeten worden of dient de opvolger zich op financieel vlak nog verder bij te spijkeren?

 

Zoals te lezen valt is de overdracht van een bedrijf een complexe aangelegenheid. Ga hier zorgvuldig mee om en tref je voorbereidingen. Opvolging is een zorgvuldig gepland proces en geen gebeurtenis. Kortom, bereidt je goed voor, zorg voor gezamenlijk gedragen afspraken en houdt elkaar hieraan voor duidelijkheid en rust. Zo ben je klaar voor de start!

 

drs. A. (Bram) Tijssen, Business Consultant