Bots jij met karakters in het familiebedrijf? Doe de test!

“Mijn broer Dennis en ik kunnen op het werk gewoon niet met elkaar omgaan. Pa droomt ervan om het bedrijf helemaal aan ons over te dragen, maar ik ben bang dat we dat zullen verpesten als we niet eens gaan samenwerken. Dennis heeft zich altijd al graag met anderen gemeten, maar nu gaat hij echt te ver. Wie denkt hij wel dat hij is? Probeert hij pa er soms van te overtuigen dat hij het bedrijf overneemt zodra pa zich terugtrekt? Dat is echt verspilde moeite, want ik ben de oudste en ik heb in het bedrijf de meeste ervaring. Oké, ik weet wel dat ik ook heb bijgedragen aan de chaos, maar er moet echt een einde komen. Iedereen lijkt vergeten dat we familie zijn. Hoe ga ik dit voorkomen?”

 

Dennis en Ellen botsen in de familiekring en ook op het werk. Dennis kan zich enorm opwinden over de nieuwe, voorzichtige koers van het bedrijf. Hij loopt in gesprekken met zijn vader en zus rood aan en slaat met deuren. Later als hij eenmaal gekalmeerd is, komt het tot een beter gesprek. Maar de onvrede blijft knagen bij zowel Dennis, Ellen als bij pa.

 

De valkuilen bij botsende karakters

In het familiebedrijf werken familieleden vaak zij aan zij. Dat kan heel goed werken maar kan ook problemen geven. Vaak trappen we met elkaar in een paar valkuilen:

 

1. De-eigen-kamer-strategie

Ieder familielid krijgt een eigen kamer, een eigen werkgebied of zakelijke functie. Het lastige van dit schijnbaar briljante idee is dat er eigen koninkrijkjes binnen het bedrijf worden opgezet. Als iemand alleen maar geeft om zijn of haar eigen winkeltje, hoe kan er dan ooit besloten worden wat het beste is voor het hele bedrijf?

 

2. De zoethouttechniek

Pa sorteert voor en probeert ad-hocoplossingen te verzinnen, terwijl er toch echt een grote ingreep en directe confrontatie nodig zijn. Wat het meest voorkomt, is dat pa ieders mening waardeert, zonder een standpunt in te nemen, zodat alle kinderen denken dat pa zijn of haar kant kiest, terwijl dat niet zo is.

 

3. De struisvogelmethode

Iedereen steekt zijn kop in het zand in de optimistische hoop dat in de loop van de tijd alles wel op zijn pootjes terechtkomt. Ondertussen wordt het probleem genegeerd en hopen we er met elkaar het beste van.

 

Doe de rivaliteitstest

Hoe staat het er bij jou voor? Hieronder tref je 9 beweringen aan. Doe de test en ontdek hoe jij scoort op de rivaliteitsladder.

 

1. Soms trek je de erkenning in twijfel die je familielid krijgt omdat hij of zij goed werk heeft geleverd.
2. Eigenlijk wil je heel graag zeggen: ‘Zie je wel?’ wanneer het familielid je advies negeert en dan precies die problemen krijgt die je hebt voorspeld.
3. Soms houd je informatie achter die bruikbaar zou zijn voor het andere familielid.
4. Je ligt vaak flink met elkaar overhoop bij zakelijke en persoonlijke ontmoetingen.
5. Je voelt een steek van jaloezie wanneer je familielid een nieuwe auto of nieuw huis koopt.
6. Je hebt het gevoel dat je bevoorrecht bent omdat je vaker met je vader of moeder luncht dan andere familieleden.
7. In plaats van een ander familielid te helpen, leun je vaak achterover en wacht je af wat er gebeurt, zelfs als dat het bedrijf schade toebrengt.
8. Je vindt het moeilijk om complimenten te geven aan je familielid, zelfs als je weet dat ze het verdienen vanwege hun harde werk of succes.
9. Je voelt je soms buitengesloten of ondergewaardeerd bij belangrijke besluitvormingsprocessen, wat leidt tot wrok en frustratie.

 

Uitslag:

0 beweringen beantwoord met ‘ja’? Dat doe je goed, je bent geen onderdeel van het probleem.

1 tot 3 beweringen beantwoord met ‘ja’? Je bent onderdeel van het probleem.

3 tot 5 beweringen beantwoord met ‘ja’? Je speelt een grote rol in het probleem.

Meer dan 5 beweringen beantwoord met ‘ja’? Pas op, voor je het weet steven je af op verkoop of faillissement van je bedrijf.

 

Oké, je hebt de test gemaakt en ontdekt dat je niet onschuldig bent. Je bent dus een onderdeel van het probleem. Wat nu?

 

3 oplossingsrichtingen

 

Stap 1: Organiseer vredesbesprekingen

Het is tijd voor een vredestop in jullie familiebedrijf. Een goed geplande bijeenkomst om het probleem van de botsende karakters te bespreken en een plan te maken om samen te werken. Iedereen die op de ‘foto’ hoort te staan, dient hierbij aanwezig te zijn, zonder uitvluchten.

Zoek een locatie uit waar je nooit eerder bent geweest. Dat is al een goed signaal om te laten zien hoe serieus je het neemt. Bovenstaande rivaliteitstest kan een goed vertrekpunt zijn.

Maak helder wat niet helder is. Uiteindelijk dien ieders belangen en ieders bijdrage hieraan duidelijk en transparant naar voren te komen. Hierbij is het belangrijk om te kijken naar: wat heeft het bedrijf nodig en wat heeft de familie hierin nodig.

Verstandig hierbij is om een onafhankelijke partij in te schakelen die dit proces kan begeleiden. Je zit er namelijk altijd zelf als familielid tussen, waarbij het niet mogelijk is een neutraal standpunt in te nemen.

 

Stap 2: Erken elkaars kwaliteiten en maak verschillen inzichtelijk

Als het botst, hebben we de neiging om vooral te kijken naar iemands valkuilen en negatieve kanten van de medaille.  Achter iedere valkuil gaat echter ook een kwaliteit schuil.

Zo kunnen daadkrachtige mensen de neiging hebben om geërgerd of ongeduldig te worden wanneer zij geconfronteerd worden met passiviteit. Ze zijn dan allergisch voor passiviteit, omdat dit het tegenovergestelde van hun kwaliteit is, maar ook een teveel van hun uitdaging die ze moeten leren: geduld.

 

Het opstellen van een zogenaamd kernkwadrant voor ieder familielid, een methode van Daniel Ofman, kan hierbij helpend zijn. Mensen die in hun element zijn, gebruiken hun kernkwaliteiten en doen daarmee werk dat precies bij hen past. Ze zitten in een soort flow; ze doen wat ze leuk vinden (dit valt vaak samen met wat men goed kan). Ze doen wat ze zijn en ze zijn wat ze doen. Dit gaat je ook helpen om de juiste keuzes in het familiebedrijf te maken. Doe waar je goed in bent en laat anderen doen waar zij goed in zijn.

Een andere optie is om met elkaar een ontwikkelassessment uit te voeren. Dit is een concrete en objectieve inventarisatie van ieders persoonlijke kwaliteiten, aandachtspunten en ontwikkelpunten.

 

Stap 3: Beslis hoe je gaat beslissen

Je kunt niet altijd beslissen voor een ander familielid in het familiebedrijf hoe hij of zij moet reageren. Laat staan dat je de ander kunt dwingen jouw kant te kiezen. Hoe ga je dan om met verschillen die er zijn? En wat gebeurt er wanneer je het maar niet eens kunt worden over dezelfde richting, investering of beoordeling? Een aantal manieren hoe je dit kunt doen:

• De meerderheid beslist. Besluiten worden democratisch genomen. 5 voor, 4 tegen? Besluit gaat niet door. Het handigst is als je hierbij een groep hebt met een oneven aantal stemmers.
• Alles of niets. Of je bereikt consensus met elkaar of het gaat helemaal niet door. Op deze manier iedereen proberen tevreden te stellen is een aardige gedachte, maar het is wel een recept voor verlamming.
• Volg de leider. Dit werkt alleen als iedereen het hier mee eens is. Deze vorm houdt in dat uiteindelijk één iemand de besluiten neemt en we dit met elkaar ook accepteren.
• Een combinatie van bovenstaande methoden. Bijvoorbeeld voor grote, strategische keuzes de meerderheid beslist. Bij de dagdagelijkse leiding kies je voor volg de leider.

 

Help!?

Herken jij je in de botsende werkelijkheid en wil je dit gedegen en professioneel aanpakken? Neem contact met ons op. We plannen dan een kennismakingsgesprek met je in om te horen wat er speelt en hoe we hier samen uit gaan komen. Want samen sta je sterker.

 

Wouter Bunt, trainer en coach